ذی الحجه

ماه «ذى الحجّه»، آخرین ماه «سال هجرى قمرى» است و ماهى است بسیار پربرکت. بزرگان دین هنگامى که این ماه وارد مى شد، اهمّیّت ویژه اى به عبادت در آن مى دادند. مخصوصاً در دهه اوّل این ماه .در بعضى از روایات آمده است، شب هاى دهگانه اى که قرآن در سوره «والفجر و لیال عشر» به آن سوگند یاد کرده است، شب هاى دهه اوّل این ماه شریف است،و این سوگند به خاطر عظمت آن است.
خداوند در سوره حج (آیه 28) ضمن بیان فریضه بزرگ «حج» سخن از «أیّام مَعْلُومات» گفته است که مؤمنان باید در آن به یاد خدا باشند. یکى از تفسیرهاى معروفِ «أیّام مَعْلُومات» که در روایات نیز آمده است، ده روز اوّل ماه ذى الحجّه است. بنابراین، هم شب هاى آن عزیز است و هم روزهاى آن.
در حدیثى از رسول خدا(صلى الله علیه وآله) مى خوانیم که عبادت و کار نیک در هیچ ایّامى به اندازه این ایّام (ده روز اوّل ماه ذى الحجّه) فضیلت ندارد.
افزون بر اینها، هم صدا شدن با زوّار خانه خدا در این ماه، و یاد و خاطره مراسم باشکوه حج و معنویّت و برکات آن، حال و هواى دیگرى به انسان مى دهد; مخصوصاً براى کسانى که در سلک زوّار سعادتمند خانه خدا قرار گرفته اند، یا با یاد و خاطره آنها همراهند.
وجود دو «عید» مهمّ اسلامى عید قربان (عید اضحى) و عید غدیر (عید ولایت) و روز «عرفه» و خاطره دعاى عجیب و بسیار گرانبهاى امام حسین(علیه السلام) در عرفات، شکوه و عظمت خاصّى به این ماه بخشیده، و سزاوار است همه مؤمنان (مخصوصاً جوانان پاکدل) از فضاى آکنده از معنویّت این ماه غافل نشوند و در خودسازى و تهذیب نفس بکوشند که به پیشرفت هاى مهمّى نائل مى شوند.

حج

حَجّ یکی از مهم‌ترینفروع دیناسلاماست. مسلمانان با داشتن شرایطی مکلف‌اند در دهه اول ماهذی‌الحجهبهمسجد الحرامدر شهرمکهدرعربستان سعودیرفته و مجموعه‌ای از اعمال نیایشی را به‌جا آورند.

حج بر سه نوعتمتع، قران و افراد است که حج قران و افراد وظیفه ساکنان مکه است. در اسلام بر کسی که دارای بلوغ، عقل، آزاد بودن و استطاعت باشد واجب می‌شود.

حج نخستین بار در دینابراهیمانجام شد و آیین‌های حج وعمره، احرام، لثم و لمسحجرالاسود، سعی بینصفا و مروه، وقفه درعرفاتورمی جمره، همگی پیش ازاسلامرایج بود و تنها برخی تعدیلات در حج اسلامی نسبت به پیش ازاسلامروی داده‌است.

اعراب پیش از اسلام هنگام طواف «لبیک یالات»، «لبیک یاعزی» و «لبیک یامنات» می‌گفتند و هر قومیبتخود را می‌خواند و دراسلام، «اللهم» جای بت‌ها را گرفت و آن عبارت بدین شکل تغییر کرد: «لبیک اللهم لبیک»

عرب‌ها صید را در ماه حج حرام می‌دانستند.پیامبر اسلامحرمت صید را ویژه ایام حج و هنگام احرام مقرر کرد. عرب‌ها گاهی لخت به پیرامون‌گردی (طواف) کعبه می‌پرداختند. اسلام آن را منع کرد و پوشیدن لباس دوخته‌نشده را مقرر کرد. عرب از خوردن گوشت قربانی اکراه داشت وپیامبر اسلامآن را مجاز دانست.

مسلمانانپس ازفتح مکهو برانداختن بت‌هایقریشاز سعی میانصفا و مروهاکراه داشتند؛ زیرا پیش از اسلام بر این دو کوه دوبتسنگی قرار داشت که حاجیان و زائران آن دوره سعی بینصفا و مروهرا برای نزدیک شدن به آن‌ها و دست‌کشیدن و بوسیدن آن‌ها انجام می‌دادند. ولیمحمدسعی بینصفا و مروهرا مجاز کرد و بنا بر متنقرآناین کار از شعائراللهدانسته می‌شود.