بایگانی تیر ۱۳۹۲ :: تودشک شهری دردل کویر

۱۶ مطلب در تیر ۱۳۹۲ ثبت شده است

سالروز شهادت حضرت خدیجه کبری(س)راتسلیت عرض مینمائییم.

دهمین روز ماه مبارک رمضان ،سالروز شهادت جانسوز ام المومنین ،ام الزهرا(سلام الله علیها ) ،زوجة النبی (صلی الله علیه وآله )،حضرت خدیجه کبری (سلام الله علیها)رابه ساحت مقدس بقیة الله الاعظم حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف)تسلیت عرض می نمایم .

۰ نظر

۰ ۲۷ تیر ۹۲ ، ۱۲:۵۷

علی عموحیدری

هنر تودشکی-افتخار ایرانی-ارتباط جهانی(فرش دستباف تودشک)

- سوابق تاریخی

در امر نساجی شهرت نائین در سالهای قبل به عبای بسیار ظریف آن بود که از پشم شتر بافته می شد اما کم کم عبا بافی رونق خود را از دست داد و مردم این شهر نیز قالیبافی را جایگزین آن کردند.

سیسیل ادواردز در مورد قالی نایین می گوید: چون قالیبافان به ریسیدن کلافهای ظریف برای تهیه پارچه های نازک و ریز عادت داشتند، چله های قالیچه را طوری قرار دادند که در هر اینچ 2222 گره به دست آمد و به این ترتیب قالیچه هایی تهیه کردند که از لحاظ ریزی بافت تا آن موقع در ایران نظیر نداشت. چون جنسی جدیدی بود و میزان فرآورده نیز زیاد نبود، خیلی خوب به فروش رفت.

آغاز ورود و تجارت قالی نایین در تهران (پایتخت) رامی توان سال 1318 هجری شمسی، یعنی در سالهای آغازین جنگ دوم جهانی برشمرد. این جریان در پیشبرد هنر قالیبافی این منطقه بسیار مؤثر بودو باعث معرفی هر چه بیشتر آن گردید.

ادواردز در این مورد نیز می گوید: سپس جنگ جهانی آغاز گردید و بازار تهران رونق گرفت. در آن هنگام از نظر تازه به دوران رسیده های پایتخت هیچ کالایی خیلی خوب و یا خیلی گران نبود. پس قالیچه های نائین به تهران حمل گردید و در آن جا به عنوان ریز باف ترین و یکی از بهترین قالیچه های ایران شناخته شد.

توضیحات مذکور مربوط به اوضاع قالیبافی در نایین تا سال 1328 شمسی می باشد. اما با سپری شدن این برهه زمانی و آغاز شرایط اجتماعی، سیاسی و فرهنگی جدید در جهان، بازارهای جدید و وسیع تری برای قالی نائین پدید آمد. به طوری که نه تنها باعث گرایش هر چه بیشتر مردم نائین به سوی این حرفه گردید، بلکه سبب تمایل قالیبافان سایر نواحی کشور نیز به امر تولید فرش نائین شد.

امروزه در منطقه نائین، قالیبافی جزء لاینفک زندگی مردم شده، به طوری که تقریباً در تمامی منازل حداقل یک دار قالیبافی برپاست و بیننده تیزبین در یک نگاه جهتگیری تمامی امور ظاهری و باطنی شهر را در راستای قالیبافی می بیند. آنچنان که نام نائین، تصویر گر شهری با کوچه و گذری پوشیده از قالی در جهان گردیده است.

در حدود سال 1310 هجری شمسی، نشر و انتقال قالی نائین به بخشها، روستاها و شهرهای همجوار آغاز شد. بدین ترتیب در منازلی که دار قالی برپا بود، در مقابل یکسال کار بدون مزد (به دختران طالب یادگیری که از روستاهای اطراف مراجعه مینمودند) آموزش قالیبافی می دادند. پس از این مدت کارآموزان خود اقدام به برپایی دار قالی در منازل خویش می نمودند و ایشان نیز تحت شرایط مذکور به آموزش قالیبافی مبادرت می ورزیدند. این جریان موجب انتقال این هنر – صنعت به روستاهای اطراف و شهرهای همجوار گردید.

مهمترین جهش توسعه، بخش خوربیابانک بود که توسط فردی به نام، رحیم رنگ آمیز نائینی که خدمتگزار اداره آموزش و پرورش نائین بود و سپس به بخش خور منتقل گردید، صورت پذیرفت

اما توسعه و گسترش فرش نائین به این جا نیز ختم نشد و به شهرها و مناطق مهم دیگر همچون: کاشمر، مشهد، آمل (مازندران)، چهار محال و بختیاری، اصفهان، فارس، زاهدان و غیره نیز راه یافت. و این در شرایطی بود که این شهرها عمدتاً خود از مراکز قالیبافی بوده و دارای قالی بومی خاصی بودند.

- ساختار

فرش نائین، با کیفیتی که در بازارهای جهانی معروف است، از آن نوع فرشهایی نیست که استفاده از پشمهای ضخیم ایرانی در آنها امتیازی به حساب آید. پشم مصرفی در این فرشها از نوغ ظریف است و درصد بالایی از آن نوع پشمی است که به آن کرک گفته می شود. اما آنچه می توان در مورد پشم یا کرک مورد استفاده در این فرشها گفت، آنست که کلاً از پشم نو و خالص و از نظر ظرافت از حد استاندارد پشمهای ایرانی بالاتر است. فرش نائین از زمینه های نادر و مناسب کاربرد پشمهای ظریف غیرایرانی است.

فرش نائین دارای گره فارسی و دو پود است. ساختار فرش متکی بر بافت و شرایط فنی حتی الامکان دقیق است. نقایص بافت از جمله کجی، سره، نزدن پود، دو دست شدن، چند رنگی، و غلط بافی در این فرش بسیار کم و کیفیت تولید در حد بالای استاندارد است. بدیهی است که در اینجا هنگامی که صحبت از فرش نائین می شود، نوعی فرش خاص مورد نظر است که از نظر بازارهای داخلی و جهانی، به عنوان یک فرش عالی ایرانی شهرت ویژه یی دارد و به آسانی می توان دریافت که کیفیت عالی بافت، که متضمن ثبات رنگ، ابعاد، استحکام، دوام و همچنین صحت و دقت در نقشه است، در این شهرت بی تأثیر نبوده است.

دارها عموماً چوبی است و تلاش هایی برای تعدیل آنها به دارهای فلزی صورت گرفته است. روش نصب دار و شیوه ی چله کشی و پایین کشی فرش، مشابه مراکزی نظیر اصفهان و کاشان است و افرادی خاص درانجام این کارها مهارت و تجربه دارند.

فرش هایی که درون منازل و عمدتاً به وسیله ی زنان بافته می شود، به دلیل طولانی بودن زمان بافت، فشار چندانی بر بافنده وارد نمی کند. پرداخت اولیه، ضمن بافت صورت می گیرد و پرداخت نهایی فرش هایی بالاتر از 160 جفت (گره) با دست انجام می شود. نائین یکی ازمراکز موفق بافت فرش های بزرگ پارچه با کیفیت خوب بوده است (شاید علت این امر استاندارد بودن نسبی نقشه هاست که باعث افزایش سرعت تولید می شود).

اگر چه امروز تعداد این فرشها کم شده، ولی استفاده از دستگاههای مکانیکی پیشرفته برای شستشو، کز دادن (برای از بین بردن گره ها و پرزهای اضافی پشت فرش) و پرداخت، در مراحل تکمیل این فرش ها ضروری است. کار گاه های نائین، چه در مراحل بافت و چه در مراحل تکمیل، عموماً روشن و پر نور بوده و از نظر استاندارد مطلوب می باشند و این امر بی تردید از دلایل بالا بودن کیفیت فرش های تولیدی است.

تار و پود فرشهای نائین از پنبه و پرز از ابریشم ولی ترکیب پشم و ابریشم است که معمولاً ابریشم سفید را در حاشیه نقوش فرش می بافند که به طرح حالت برجسته می بخشد.

گره: فرشهای نائین با گره سنه بافته می شوند و تعداد آنها از سیصد هزار تا یک میلیون گره در هر متر مربع تغییر می کند.

قالیهایی که برای مصرف خانواده ها به کار می رود مجموعاً ساختاری محکم و پرزهایی بلند دارد تا برای زیر پای افراد و خانواده دوام بیشتری داشته باشند و چون قالیهای نائین دارای

پرزهایی کوتاهند، و اکثراً رنگهای روشن در آنها به کار رفته، برای مصرف خانواده ها کمتر مورد احتیاج است و بیشتر برای تزئین به کار می رود.

خامه مورد مصرف در فرش نائین از کارخانه ی پشم هرند – شرق یزد، صنایع کرک کاشان و صنایع کاشان فراهم می آید و از نمره 8 تا 20 متریک در این فرش به کار می رود که نمره 20 آن در فرشهای ظریف نائینی مصرف می شود. نخهای مورد مصرف در چله ی فرش، از نوع چله ی موردمصرف در فرشهای اصفهان است و از اصفهان و کاشان تأمین می شود، علیرغم شهرت فرشهای ابریشم، فرش نائین بیشتر بر پنبه و پشم متکی است.

نوع	فرش 6 لای	فرش 9 لای
بافت	ابعاد	تعداد جفت در عرض	تعداد رگ در طول	ابعاد	تعداد جفت در عرض	تعداد رگ در طول
نائینی	120*2	1100	1500	30/1*30/2	800	1300
نائینی	80/1*80/2	1600	2600	80/1*80/2	1200	2200
نائینی	3*2	1800	2800	3*2	1300	2200
نائینی	5/3*5/2	2000	3000	5/3*5/2	1600	2600
نائینی	4*3	2700	3700	4*3	200	3000
نائینی	5/5*5/3	3000	4000	_____	_____	_____
نائینی	4*6	3500	5400	4*6	2400	2200

- طرحهای رایج

براساس شواهد موجود، اولین طرحهای قالی منطقه نائین از اصفهان و بیشتر از تهران (مرکز هنرهای زیبا) به صورت مدادی تهیه شده و در نائین رنگ آمیزی می شد. البته هنر رنگ و نقطه نمودن نقشه قالی نیز توسط مردی به نام مدرسی که از یزد به نائین آمده و در ضمن اولین عکاسی این شهر نیز بود، به نائین راه یافته است.

اصلی ترین طرح های مورد استفاده در فرش نائین طرح های شناخته شده یی نظیر شاه عباسی، لچک ترنج با استفاده از ترکیبات اسلیمی، ختایی و به طور کلی نقوشی است که با سنتی ترین طرح های ایرانی بستگی دارد. استفاده ی مناسب از طرح های سنتی همراه با رنگ آمیزی خاص فرش های نایین، هویتی خاص و جهانی برای این فرش ها تأمین کرده است. از نقوش سنتی دیگری که از آنها استفاده هایی هنرمندانه در فرش نائین شده است می توان به نقش گنبد (سقفی)، حاج خانمی، درختی، قابی، محرابی، محرمات، افشان، لچک ترنج و کتیبه یی و تاریخی اشاره کرد.

با آن که کوچکی شهر و محدودیت و سابقه ی اندک تولید، مانع از آن است که از طراحی گسترده و طراحان صاحب نام و متعدد، نظیر آنچه در اصفهان و تبریز دیده می شود سراغ بگیریم، بایداذعان کنیم که تولید کنندگان و طراحان فرش نایین، زیباترین و دلپذیرترین موارد استفاده و بازسازی طرح های رایج در مناطق قالی بافی دیگر را برفرش خویش نشان داده اند. با این وصف برخی زمزمه های سال های اخیر، دایر بر یکنواخت بودن فرش های نایین، تولید کنندگان این فرش را بر آن داشت که به ایجاد برخی نوآوری ها و استفاده از نقوش متنوع تر دست بزنند، که از جمله ی آنها، علاوه بر استفاده ی بیشتر از نقوش سنتی، بافت فرش های کناره، دایره، شش گوش، و هشت گوش است. در غالب این طرح ها، ظرافت و پرکاری قلم طراحان نائینی، روح و هویت خاص فرش های نائین را تضمین کرده است.

نتایج تحقیقات به عمل آمده نشان دهنده آن است که کلیه طرحهای مورد استفاده در بیشتر مناطق قالیبافی کشور (به استثنای طرحهای خاص برخی از مناطق) در نائین مورد استفاده بوده و معرفی تمامی طرحهای به کار رفته در فرش این منطقه، نیازمند معرفی غالب طرحهای مشخص قالیهای کشور می باشد. با این وجود طرحهای قالیهای نائین عمدتاً بصورت لچک و ترنج بوده و استعمال سایر طرحها کاربرد کمتری دارد. با توجه به طرح و نقش قالی های قدیمی موجود در نائین و اظهارات صاحبنظران می توان طرحهای اصیل فرش این منطقه را چنین برشمرد: لچک و ترنج، افشان، برگردان، ابری، ماهی درهم، خشتی، شکارگاه اژدری، پنجه گرگی، حاشیه حاج احمدی، قاب قلمدون، بند اسلیم، و از دیگر طرحهای جدیدتر مورد استفاده در این منطقه می توان از: طرحهای مهندسی و گنبدی، قاب درختی، بته جقه، گل فرنگ و نقشه غلط نام برد.

لکن با وجود تمامی نقوش مذکور، مهمترین و اصلی ترین طرح مورد استفاده در این شهرستان همان لچک و ترنج بوده و از تنوع بسیار بالایی برخوردار است و اصولاً فرش نائین به لچک و ترنج شناخته شده است. شاید به دلیل استفاده شدید از این قالب باشد که قالی این منطقه به عنوان فرش زیر پایی معروف شده است. در بررسی نقوش مختلف به کار رفته در قالی نائین به نتایج زیر می رسیم:

1. تمایل شدید به سوی طبیعت و گل و گیاه:در قالی این منطقه استفاده از نقوش ختائی و شاه عباسی و گل و برگهای طبیعی به وفور دیده می شود. و این دلیل جغرافیای کویری منطقه و عدم دسترسی به چنین زیبای هایی در طبیعت اطراف باشد. چنانکه در تاریخ و هنر جهان نیز شاهدیم که بشر آنچه را که در آرزوی آن است در قالب هنر وارد محیط زندگی خود می نماید.

موضوع مستتر در سراسر آنها مفهوم دیرینه باروری است، و همه عناصر از وفور بازتاب طبیعت و یک باروری حکایت می کنند که در باغ سر سبز، یا در باغ بهشت ممکن است یافت شود. این همان چیزی است که سرزمین نیمه خشک ایران در آرزوی آن بسر می برد. اگر چه بندرت به آن دست می یابد. چنین نمادی در یک شهر کویری مانند نائین، که در سر حد بقاء وتهدید حرارت صحرایی داغ و بی حاصل بوده است، معنایی بس گیرا بخود می گیرد.

2. عدم تمایل به شمایلگری:یکی از مشخصات اساسی نقوش قالی نائین عدم تمایل آن به سوی شمالیگری است. در نمونه های بسیار نادری نیز که هم اکنون دیده میشود، ضعف شدید در کار تمام شده، موجب عدم تمایل به ادامه این کار شده و این در شرایطی است که درمناطق همجوار این منطقه، مراکز چهره بافی چون اصفهان وجود دارد. در پاسخ دلیل این مطلب به نتایج زیر دست یافته ایم.

1. 2)وجود محدودیت شدید رنگی در رنگ بندی قالی نائین: بافت چهره نیاز به تنوع رنگی بسیار بالا و حساسی دارد و این در شرایطی است که ترکیب رنگ قالی نائین از مدویت خاصی برخوردار است.

2. 2)عدم توانایی تکنیک بافت منطقه: تنها گره مورد استفاده در این منطقه نامتقارن، آنهم عمدتاً بصورت جفتی بافی است، در صورتیکه می دانیم برای بافت چهره نیاز به استفاده از چندین نوع گره و تکنیک مختلف بافت جدید ایجاد ظرافتهای موجود در فرم و رنگ چهره می باشد.

3. 2)عدم وجود برنامه و یا آموزشهای لازم جهت ارتقاء سطح دانش بافندگان در زمینه تکنیکهای مختلف بافت: امروزه نیز چون گذشته در نائین بافندگان تنها آموزش نحوه بافت از استادکاران و بدون هیچ نوع دخل و تصرفی آنرا به کار می گیرند.

4. 2)عدم نظارت طراحان بر روند بافت: در نائین غالباً طراحان پس از طراحی هیچ نوع نظارتی برروند جریان بافت نداشته و عملاً ارتباطی بین اساتید طراح و بافنده وجود ندارد و این نکته با توجه به عدم آشنایی بافندگان با فرم و رنگ صحیح نقوش حساسی چون چهره، سبب بروز مشکلات عمده ای می گردد.

5. 2)نگرش اقتصادی صرف، نسبت به مسئله قالی در فرهنگ نائینی: بدین معنا که در این شهرستان عدم وجود زمینه های صنعتی، کشاورزی و دامپروری در سطح وسیع، سبب اتکاء اقتصاد منطقه بر هنر، صنعت قالی شده است و در چنین شرایطی تنها با وجود بازار فروش و ارزش افزوده به میزان لازم، دیگر نیازی به ایجاد تحول درنقوش و سایر مراحل تولید ضروری به نظر نمی رسد.

- رنگبندی

با وجود شاخص بودن طرح فرشهای نائین، اگر هویت واقعی این فرش را از آن رنگ آمیزی آن ندانیم، نقض غرض کرده اییم. این نوع رنگ آمیزی که عموماً به مدد قابلیت رنگ های طبیعی و گیاهی و به دست رنکرزان ماهر نائینی بر این فرش حاصل می شود، کاملاً از رنگ آمیزی فرش های سایر نقاط ایران، به خصوص فرش های رنگین عشایری و روستایی و نقوش پر و رنگ آمیزی متراکم فرش های تبریز و حتی اصفهان قابل تشخیص است.

مشخصه های رنگ آمیزی فرش های نائین، که قسمت عمده ی شهرت خود را مدیون آن است، زمینه ی رنگی از نوع روشن و مات است که همراه با طرافت و دقت در بافت به نقوش متراکم و پر از پیچش سنتی، آرامشی شگفت انگیز می دهد. اگر این کیفیت را یکی از دلایل اصلی نفوذ فرش نائین در بازارهای جهان بدانیم، شاید تعبیر روان شناسانه ی این امر آن باشد که رنگ های زیبا و آرامش بخش و رؤیا گونه ی فرش نائین به نوعی در تعدیل هیجان های فرساینده ی زندگی امروز مؤثر است.

با توجه به این که فرش نائین فاقد قدمت، یا حداقل مدارک مستندی است که دلایل این گونه رنگ آمیزی را توجیه کند، می توان این کیفیت را مدیون آرامش حسزت انگیزی دانست که در فضای این شهر کوچک احساس می شود.

- رنگرزی

فرش نائین از درخشان ترین مظاهر کاربرد رنک های طبیعی و سنتی است و سهم بزرگی از شهرت خویش را مدیون این کیفیت است. با وجود این، باید اذعان کنیم که این فرش نیز، به دلایلی که دستاویز بسیاری از رنگرزان ناگزیر یا بی اطلاع است، در کارگاه ها و پاتیل های رنگرزی خویش را بروی انواع رنگ های شناخته و ناشناخته ی صنعتی گشوده است.

شیوه ی رنگرزی با رنگ های طبیعی و سنتی با جزیی اختلاف، مشابه سایر مراکز قالیبافی است، که رنگرزی های سنتی دارند و با وجود برخی رنگ های شیمیایی که به صورت کمکی مصرف می شود، هنوز رنگ های طبیعی در منطقه غالب است. تعداد رنگ های مورد مصرف در فرش 11 رنگ اصلی و 4 رنگ فرعی، به شرح زیر است:

جدول 2. رنگ های فرش نائین

رنگ های اصلی	کرم یا نخودی، خاکی باز، خاکی سیر، قهوه یی، عنابی، نیلی (سرمه یی)، لاجوردی، آبی سیر، آبی باز (آسمانی)، لاکی، فیلی (موشی)
رنگ های فرعی	یشمی، ماشی، سبز، مسی (صورتی)

مواد اصلی طبیعی برای به دست آوردن رنگ، پوست انار، پوست گردو، روناس، اسپرک، برگ مو، قرمز دانه است و معمولاً رنگ نیل که صنعتی است برای رنگ های آبی و لاجوردی مصرف می شود. برای رنگ زرد از اسپرک و برای رنگ های سبز از اسپرک و نیل استفاده می شود. رنگ فیلی از پوست انار به دست می آید و رنگ نارنجی از ترکیب اسپرک با روناس حاصل می شود.

رنگ قرمز دانه در گذشته کاربرى بسیار زیادی در فرش نائین داشته است و اکنون نیز تا حدودی، از آن به علت شهرتی که داشته استفاده می کنند. ماده ی کمکی در رنگرزی خامه های فرش، اسید استیک است (در گذشته از پوست لیمو، لیمو عمانی، و قره قوروت استفاده می شده است). زاج سفید برای دندانه به کار می رود. به علت گرانی و کمبود قرمز دانه، استفاده از نگ های شیمیایی به صورت کمکی یا اصلی، برای به دست آوردن رنگ لاکی رایج شده است، و دور از منطق نمی نماید که این زمان گرایش رنگ های شفاف و یاقوتی حاصل از قرمز دانه ی استفاده شده در فرش های گذشته ی نائین را به طرف قرمز قهوه یی، ناشی از این امر بدانیم.

شیوه کاربرد رنگها در ترکیب رنگی قالی نائین
نام رنگ	محل بکارگیری در ترکیب رنگی
بژ (خاکی) سیر	عمدتاً در بندها ونقوش و در نقشه های غلط به عنوان زمینه
بژ (خاکی) روشن	عمدتاً در حاشیه و بندها
کرم (نخودی)	زمینه قالی و بندها
آبی روشن	نقوش
آبی سیر	نقوش و زمینه قالی
سرمه ای	بندها و زمینه قالی
قهوه ای	بندها و نقوش
فیلی (طوسی)	بندها و نقوش
عنابی	بندها و نقوش
لاکی	زمینه قالی
یشمی	عمدتاً در نقوش و در نقشه های غلط به عنوان زمینه
ماشی	نقوش

بر اساس جدول زیر تا حدودی شیوه رنگبندی قالی نائین مشخص می شود.

رنگ زمینه	لچک	ترنج	حاشیه	طره
کرم	گوشه لچک عنابی و لچک دوم سرمه ای	عنابی و سرمه ای	خاکی روشن	خاکی سیر یا آبی سیر
لاکی	گوشه لچک کرم و لچک دوم آبی سیر یا سرمه ای	کرم و آبی سیر	کرم	آبی سیر یا خاکی روشن
سرمه ای	گوشه لچک کرم و لچک دوم خاکی	کرم و خاکی	خاکی روشن	خاکی سیر
آبی سیر	گوشه لچک خاکی روشن و لچک دوم عنابی	خاکی روشن و عنابی	کرم	خاکی سیر
یشمی	گوشه لچک خاکی روشن و لچک دوم عنابی	خاکی روشن و عنابی	کرم	خاکی سیر

- ابعاد

در نائین برخلاف بسیاری از مناطق دیگر کشور، قالی از ابعاد خاصی تبعیت ننموده و قالی این منطقه در اندازه های بسیار متنوعی تولید می گردد.

چنانکه ملاحظه می گردد ابعاد در قالی نائین تابع هیچ اصل ثابتی نیست و این مهم یکی از خصوصیات فرش این منطقه است.

با توجه به توضیحات مذکور تعیین رجشماری خاص جهت ابعادی معین (در قالی نائین) توسط طراح و بر روی نقشه غیر ممکن بوده و طراحان تنها براساس تهداد گره مورد نظر در عرض و طول قالی، ابعاد نقشه را تعیین می نمایند و حال تولید کننده می تواند نقشه مذکور را براساس تقسیم بندیهای خاص خویش بر روی چله مورد نظر: 4لا، 6لا و با 9 لا پیاده نماید. بدین ترتیب طبق نقشه ای واحد محصولاتی با ابعاد و رجشمار و انواع گوناگون تولید می گردد و همچنین در هر یک از این انواع چله ها نیز با تغییر میزان تراکم تارها طبق سلیقه شخصی، می تواند با نقشه ای ثابت و یک نوع چله، قالیهایی با ابعاد و تراکم (رجشمار) متفاوت تولید نماید.

ابعاد متداول فرش نائین

· 90*60

120*90

· 180*120

· 200*120

· 200*130

· 210*130

· 230*150

· 280*170

· 280*180

· 300*200

· 330*220

· 400*300

· 430*300

· 1000*600

- توزیع جعرافیایی

امروزه در بخشها و دهات حومه نائین از جمله تودشک که فرشهای مرغوبی در آن بافته می شود، دربرخی دیگر از بخشهای استان اصفهان از جمله اردستان و بیابانک و حتی مناطقی دورتر مانند طبس (استان خراسان) و قزوین فرشهایی با متابعت از طرح و تکنیک بافت نائین تولید و به بازارهای منتظر و مشتاق عرضه می شود.

آنچه در روستاهای جنوبی و شرقی و شمالی نائین بافته می شود دقیقاً در گستره نفوذ فرهنگی فرش نائین است. هنگامی که این فرش از «خور» به سوی طبس و کاشمر و سبزوار حرکت می کند به نوعی رفتهرفته از کیفیت تهی می شود.

در بافرون، جشوقان، تودشک زفره (در روستای مارشینان) و جندق فرشهایی مرغوب و با کیفیت عالی بافته می شود. اما در مناطق خور، اردیب، گرمه و مهرجان فرشها کیفیت نازتری می یابند. در مسیر خور به طبس نیز کیفیت فرش به علت استفاده از پشمها و رنگهای نا مرغوب و جفتی بافی پایین آمده است.

در روستای فرخی نیز فرشبافی رواج دارد که قالیبافی آنها در حد متوسط است. اردیب و عروسان نیز قالیبافی متوسطی دارند ولی بهترین فرش منطقه از آن جندق است که در آنجا فرش ابریشمی نیز بافته می شود.

روستاهای اطراف نائین در مسیر نطنز، نظیر جشوقان چو، (گش کو، جوشقان کوچک)، رحیم آباد، ورزنه، حزن آباد، اوشن بادافشان، میلاجرد، کوشکویه سگزی ومزرعه شور عموماً قالیبافی وجود دارد.

به موازات حرکت از طرف روستاهای خور در مسیر بیاذه، فقر طبیعی منطقه همراه با عوامل فرهنگی بر کیفیت بافت قالی اثر می گذارد که از آن نمونه می توان به پشم های نامرغوب و جفتی بافی اشاره کرد.

در منطقه تودشک، رنگرزی نیز رواج دارد، البته در سالهای اخیر استفاده از رنگهای شیمیایی همراه با قرمز دانه نیز در این مناطق رواج یافته است، که این امر می تواند یکی از دلایل گریش رنگهای شفاف و یاقوتی به دست آمده از قرمز دانه به سمت رنگ قهوه ای باشد.

- وضعیت فعلی

در حال حاضر متأسفانه در سراسر ایران، قالی به سبک نائین تولید می شود. در نتیجه بررسیهای به عمل آمده، در زمینه علل این گستردگی به نتایج زیر رسیدیم:

· تولید کنندگان نائینی: بدین معنا که به دلیل بالا بودن هزینه تولید در نائین (دستمزد بافندگان) تولید کنندگان نائینی برای به دست آوردن نیروهای کار ارزان قیمت، به سایر نقاط کشور مراجعه نموده و ضمن آموزش شیوه نائینی به آنان با صرف هزینه تمام شده، کمتر به ارزش افزوده بیشتری دست می یابند. این مسئله سبب آشنایی سایر مناطق کشور با شیوه قالیبافی نائینی و در نهایت تولید آن در این مناطق شده است.

· محدودیت رنگ قالی نائین: به دلیل محدودیت رنگ قالی نائین، بافت آن نیاز به دقت زیادی (جهت تشخیص رنگها) ندارد و بافندگان مبتدی نیز دارای توان اجرای رنگبندی آن هستند.

· به کارگیری قالیهای معمول و آشنا در نقوش قالی نائین: آشنایی نسبی سراسر کشور با نقوش معمول (با حساسیت بسیار کم) در قالی نائین سبب تسهیل در اجرای آن گردیده است.

. ارزش افزوده: ارش افزوده قالی نائین نسبت به تولیدات سایر مناطق با شرایط یکسان، از میزان بالاتری برخوردار است و همین مسئله سبب گرایش نواحی دیگر به تولید این نوع از محصول گردیده است.

· بازار فروش: در دسته بندی قالی نواحی مختلف ایران براساس میزان بازار فروش، قالی نائین (بخصوص در گذشته) از جایگاه خاصی برخوردار بوده و در نخستین ردیف های آن قرار می گیرد.

گستردگی بیش از پیش فرش نائین سبب ایجاد شرایط و مشکلاتی در زمینه قالیبافی در سطح منطقه و کشور گردیده است، که عبارتند از:

1- عرضه بیش از تقاضا:در نتیجه تولید انبوه قالی به سبک نائین در سطح کشور، میزان عرضه این کالا بیش از میزان تقاضا شده و این امر سبب ایجاد مشکلاتی شده است که عبارتند از:

· نزول قیمت محصولات: طبق اصول اقتصادی چنانچه عرضه یک کالا بیش از میزان تقاضا برای آن باشد، قیمت کالای مورد نظر کاهش یافته و این در شرایطی است که نرخ تمام شده محصول ثابت و چه بسا در بسیاری از موارد سیر صعودی داشته است.

· از دست دادن بازارها: در نتیجه افزایش میزان عرضه و تکرار بیش از حد آن رغبت و تمایل خریداران محصول کاهش یافته و در نتیجه منجر به از دست دادن بازارها می گردد.

2- عدم توانایی تولید قالی اصیل نائین در سایر نقاط کشور:شرایط جغرافیایی منطقه نائین شامل آب و هوا، میزان رطوبت موجود در هوا، ترکیب شیمیایی آب وحتی پوشش گیاهی و جانوری منطقه، سبب ایجاد کیفیت خاصی در قالی نائین شده که دستیابی به این کیفیت در سایر مناطق جغرفیایی با توجه به تغییر شرایط مذکور غیر ممکن گردیده است.

3-نزول کیفیت محصولات:با بالا رفتن سطح کمی تولیدی محصول و عدم حضور کارشناسان تعیین کیفیت و مرغوبیت محصولات (در داخل و خارج از کشور) و عدم آشنایی خریداران با نحوه تشخیص مرغوبیت محصول و نیز با توجه به این نکته که تولید محصول مرغوب نیاز به هزینه اولیه و زمان بیشتر و در نتیجه قیمت تمام شده بالاتری دارد، سبب شده تا تولید کنندگان (با توجه به عدم وجود تفاوت قابل توجه در نرخ فروش) تمایلی به تولید محصول مرغوب (فرش اصیل نائین) نداشته باشند. و تمامی این مسائل در نهایت منجر به نزول کیفیت قالی نائین گردد.

دسته بندی :
,

۰ نظر

۰ ۲۶ تیر ۹۲ ، ۰۸:۲۵

علی عموحیدری

استخدام رسمی دو نفر در شهرداری تودشک

جمعه هفته گذشته آزمون استخدامی شهرداری های 8 استان کشور توسط سازمان سنجش برگزار شد.

در این میان سهم شهرداری تودشک ، استخدام یک نفر آتش نشان و یک نفر کارشناس محیط زیست به صورت رسمی(پیمانی) بوده است.

استخدام آتش نشان بالاجبار بود چرا که ساخت و تکمیل ساختمان آتش نشانی از سوی استانداری منوط شده بود به جذب یک نفر آتش نشان از طرف شهرداری تودشک و البته از طریق آزمون استخدامی.

ساختمانی که تا کنون 10-20 میلیونی هزینه در بر داشته و برای تکمیل نزدیک به 100 میلیون دیگر بودحه نیاز دارد.

استخدام یک نفر کارشناس محیط زیست با مدرک مهندسی فضای سبز و... با توجه به حجم رو به رشد فضای سبز شهر تودشک ، کمبود منابع آب و در عین حال نیاز شهر به فضای سبز بیشتر اقدامی امیدوار کننده است.

اما با توجه به اینکه شهر ما شهری است در حال توسعه و عمده بودجه سالانه آن صرف ساخت و ساز و بلوک فرش و جدول کاری و ... می گردد .

از طرفی بودجه شهرداری هم محدود است ، در این شرایط سعی و خطا از سوی عوامل شهرداری به هیچ قابل قبول نیست .

این وضعیت ایجاب می کند شهرداری بیشتر به دنبال استخدام یک مهندس عمران یا شهرسازی و یا معماری با تجربه باشد.

۰ نظر

۰ ۲۱ تیر ۹۲ ، ۰۶:۰۵

علی عموحیدری

میراث بزرگان (آب انبار)

سلام

یه چند روزی هست عزیزان آب انبار تودشک رو از آب خالی کردن جهت تمیز کاری و لاروبی

امروز دست اندرکاران و جمعی از اهالی برای انجام این مهم دست به کار شدند. اما متاسفانه کار زیادی انجام نشد چون وقتی رفتند پایین متوجه شدن نیاز به یه کار بزرگ داره- تمیز کردن کلی و تعمیر اساسی.

واقعا حیف از این بنا. معلوم نیست متولی انجام کار برای این ابنیه کجاست. خدایی چندین بار اقدام شده برای تعمیرات ولی ظاهرا از طرف میراث فرهنگی مخالفت صورت گرفته. مام توی این وبسایت چندین بار این مساله رو مطرح کردیم . از جایی می ترسیم که این بنای با شکوه با کم لطفی دوستان از بین بره و نابود بشه. در ادامه یه فایل تصویری از گوشه از فعالیت امروز و یه فایل تصویری از پیشینه ساخت این بنا قرار میدم. امیدوارم مورد قبول قرار بگیره.

دانلود فایل تصویری فعالیت جهت تمیز کاری آب انبار

دانلود فایل توضیح تاریخچه آب انبار زیبای تودشک

بر سر محل قرار گیری آب انبار بحث به وجود می آید که مردم می گرویند حاجی آخوند می خواهد آب انبار را روبروی خانه خود بنا کند اما ایشان دلیل می آورند که این محل بر سر مسیر راه رهگذران بوده و کسانی را که نظراتی چون ساختن در دروازه چو یا ساختن روبروی مسجد را داشتند متقاعد می نماید.

چهار گروه تشکیل می شود دو گروه زنان و دو گروه مردان که مردان روزها به کندن زمین مشغول و زنان شبها خاک موجود در چاله را خارج می نمودند. دور تا دور گودال را به صورت پله مارپیچ ساخته تا حرکت از پایین تا بالا برای خروج خاک راحت باشد آب انبار تودشک دارای مخزنی دایره ای شکل به قطر ۱۴ متر و ارتفاع تقریبی ۱۰ متر می باشد. پس از چند روز کندن به زمین سفت برخورد می کنند که برای حل مشکل از مقنی هایی که در مزرعه عربها بودند تعدادی را استخدام نمودند که روزها به کندن مشغول بودند و مردها نیز شبها خاک را از گودال خارج می نمودند. کف آب انبار تودشک طبق گفته مطلعان یک متر شفته آهک بوده و از این حیث بسیار مستحکم می باشد.در آن زمان جنبش همگانی به وجود آمده و همه مردم ازمرد وزن بدون هیچ عذر و بهانه ای کار را ادامه می دادند. هر کسی هر کاری از دستش بر می آمده انجام داده و خاک ها را با گونی خارج می کردند یک عده نیز مشغول دوخت کیسه های پاره بودند. کسانی که شتر داشتند مسئول جابجایی مصالح بودند. سنگ آهک را از شیراز کوه با فاصله ۵۰ کیلومتر از تودشک می آوردند و در محل فعلی دارالقرآن که قبلا کاروانسرا بوده است تخلیه و در کوره ای که در همانجا قرار داشته آماده کرده و می پختند. آب را از قنات به صورت جویی که آب آن توسط دو نفر از چاه کشیده می شد و در جوی جاری می شد به آنجا می رساندند و آهک را آماده می نمودند. عده نیز مسئول آوردند هیزم برای کوره آهک پزی بودند. بدنه آب انبار کامل شده و دیگر بودجه ای برای ساخت طاق آن باقی نماند تا زمانی که یک روز معصوم خانی در مسیر رفتن به نائین از این محل عبور کرده و در مورد ین آب انبار سوال می کند و پس از شنیدن اوصاف کار متقبل هزینه ساخت طاق آب انبار شده و خود نیز معمارانی از نائین و یزد برای این کار به تودشک می آورد. بعد از آن رمضان برادر دوست محمد (به گفته راوی) که از مال و مکنت برخوردار بوده و بچه ای نداشته توسط کدخدا حاج علی اکبر حسینی فراخوانده شده و از او خواسته می وشد بادگیری برای آب انبار احداث نماید که او هم با قبول هزینه بادگیر بیرونی آب انبار را می سازد و استاد حاجی هم که جوان بوده و باید به خدمت می رفته با قبول وجه خدمتش توسط فردی که گوینده او را به یاد ندارد متعهد ساخت دومین بادگیر ، بادگیر سمت مزار می شود و حاج محمد اعتمادی نیز که آن زمان نوجوان بوده است در کشیدن پوسته کچ طاق آب انبار به اساتید بنا کمک می کند.

۰ نظر

۰ ۲۰ تیر ۹۲ ، ۱۸:۴۹

علی عموحیدری

تغذیه مناسب در ماه مبارک رمضان

برای روزه داری ظاهری که همانا امساک از خوردن و آشامیدن باشد لازم است آگاهی های خود را در زمینه تغذیه مطلوب افزایش دهیم. توجه: عمل به نکات مهم و توصیه های زیر ما را در بهره مند شدن از سلامتی وعده داده شده ( صوموا تصحــوا )یاری می رساند:

1- افطار خود را با خوردن خرما، عسل یا کشمش که دارای قند طبیعی می باشند( به مقدار اندک) باز کنید.همراه چای یا شیر

2- نوشیدن چای کمرنگ، شیر گرم و فرنی در آغاز افطار مناسب است.

3- برنامه کاملاً سبکی مشابه وعده صبحانه برای افطار خود در نظر بگیرید، مانند نان و پنیر با گردو یا گوجه فرنگی یا سبزی خوردن تازه

4- شام را به حدود دو ساعت بعد موکول کنید. بهتر است شام غذایی کم حجم با پروتئین کم حجم با پروتئین کافی اما کم چرب و کم روغن باشد. برای این منظور انتخاب غذاهای سرخ نشده ای مانند خوراک ماهی تو فری یا خوراک مرغ و سبزیجات و مانند آن می تواند مناسب بشد.

5- در وعده سحری خود حتماً غذایی حاوی کربوهیدرات پیچیده( نشاسته) بگنجانید: مانند نان، برنج و سیب زمینی، نشاسته قندی درشت مولکول است که به تدریج شکسته شده و مورد استفاده بدن قرار می گیرد.

6- در حد فاصل افطار تا سحر، حتماً 8-6 لیوان آب بنوشید ( اما هرگز وسط غذا آب ننوشید.) در واقع یکی از دلایل اصلی ضعف و بی حالی ایجاد شده در بین روز در ایام ماه مبارک رمضان به همبن کم نوشیدن آب بر می گردد که بویژه نوجوانان باید توجه بیشتری به این موضوع داشته باشند.

7- مناسب است بعد از صرف شام دو وعده میوه میل شود . در برنامه سحر نیز گنجاندن دو وعده میوه فیبر دار و آبدار بر حسب فصل ( مانند هلو، شلیل و زردآلو) مفید خواهد بود.

8- بسیاری از افراد در ماه مبارک رمضان دچار مشکل یبوست می شوند. برای پیش گیری از بروز این مشکل علاوه بر نوشیدن آب به میزان گفته شده و همینطور میوه های فیبر دار و سالاد، می توانید از خیسانده ی آلو و انجیر نیز بعد از غذا به عنوان دسر استفاده کنید.

فهرست برخی از عادات غذایی نامناسب

پرهیز از عادات و رفتار های تغذیه ای زیر کاملاً ضروری است:

خوردن غذاهای سنگین و پرکالری در وعده افطار مانند کله پاچه، آش رشته با نعناع سرخ کرده و پیاز داغ و روغن فراوان، زولبیا و بامیه( به میزان زیاد) حلواهای خانگی سرخ شده در روغن
نوشیدن آب بسیار سرد، شربت یا نوشابه سرد با معده خالی در هنگام افطار
خوردن هم زمان افطاری با مخلفات گوناگون همراه با شام سنگین
تند غذا خوردن؛ این مسئله چه در وعده افطار و چه در وعده سحر برای سیستم گوارش اختلال ایجاد می کند ، لذا تأکید می شود برای خوردن سحری زودتر از خواب برخیزید تا بتوانید بدون عجله و با فرصت کافی غذا بخورید.

۰ نظر

۰ ۱۸ تیر ۹۲ ، ۱۴:۵۴

علی عموحیدری

"فرا رسیدن ماه ضیافت اللهی" ماه مبارک رمضان" پیشاپیش مبارک باد"

آمدرمضانهست دعا را اثری دارد دل من شور و نوای دگری
ما بنده عاصی و گنهکار توییم ای داور بخشنده بما کن نظری

کاش در این رمضان لایق دیدار شویم. *** سحری با نظر لطف تو بیدارشویم

"فرا رسیدن ماه ضیافت اللهی" ماه مبارک رمضان" پیشاپیش مبارک باد"

باز آمدی به بزم باده نوشان شکیبا که دلارام عاشقان شوی.
باز آمدی که دل بری و جان بیاوری و نسیم صبح صفا در گیسوی مهرخان بیفکنی.
چه مهربان یار و چه نیکو انیس و چه زیبا ندیم منی ای اهل غمزه و اغماض، ای ماه بی مثال!
ندیم بدی بودم و ندیده انگاشتی و باز به سراغم آمدی!
دوباره مرا به میهمانی ملکوت می خوانی و شرم، زبان اجابتم بسته است و بغض حسرت از گذشته ی خویش، راه رهایی از نای بی نوایی ام می کاود.
جفا کردم، از تو وفا دیدم.
دیده به رویت بستم و ابواب عفو به رویم گشودی و عاشقانه سفیر رحمت دلدارمان شدی.
اشک انابه و لهیب دل و التهاب نگاهم ببین و ببخشای و سلام صمیم مرا دوباره پذیر و نامه ی ضیافت از من دریغ مدار!
تو رسول نگار و عشوه ی عرش و کرشمه ی احسان حبیب من و بشارت عنایت اویی.
ای ماه دلارای صائمان، رمضان!
به سراچه ی قلب غریبم خوش آمدی!
مهجوری من از راه فائزین قدر، حرمان هماره من است و دلجویی تو می جویم.
سحرت را دوست می دارم و هلالت بسان ابروی یار است و شبانگاهت عطر نیایش مولادارد.
عطش تو عاشورایی است و صیام، میثاق ما با قیام یاران نینواست.
غروب تو، طلوع فرحت ایمانیان است و خرسندی دوست؛ و طلوعت غروب رذیلت و ریمنی در آفاق انفاس روزه دار.
رمضان، ای موسم غفران و غوغای عفو!
تو ضیافت جمع علی جویان و محفل انس عاشقان مولایی!
عطشناکی ما در رؤیت هلال تو، عطش دیدار امیر عدل و عاطفه، علی (ع) است.
نکهت ولایت از لحظه های آسمانی تو میباز آمدی به بزم باده نوشان شکیبا که دلارام عاشقان شوی.
عجبا از این ضیافت عظما و محفل زیبا و نشور بی همتا!
اینک آیا بانگ چاووش رحمت را می شنوی؟
مباد از کاروان نیایشگران و نمازگزاران و سخا صفتان جدا افتی و ندیم حرمان و حسرت شوی.
در ماه مهرورزان و در ساحل زیبای ایمانیان، آماده ی آن شو که تن به دریای ناپیدا کرانه ی قدر بسپاری و همپای طاهران

در وادی فطر پا گذاریو آنگاه به مدینة الایثار عاشورا رسی.
پروردگارا!
صیام و افطار و سحر و نیایش و نماز و قنوت و سجود و رکوع مان، بهانه ی تماشای یک نگاه ناز توست؛ دریغ مان مدار. تشنه ی آب و گرسنه ی طعام نیستیم.
ما تشنه دیدار توییم ای نور زمین و سماوات!
سیه روییم و در سپیدی بحر عنایت خویش، غسیل مان کن و با دلی پاکیزه بر خوان ضیافت رمضان، اذن جلوس مان ده.
شکرا که انتظاری تلخ به سرآمد و وصل شیرین یار، حاصل شد.
اینک سپیده، غالیه دان عطر نیایش می شود.
عطش رمضان، تذکار عطش عاشوراست.
لب های خشک روزه داران، حسین (ع) را زمزمه می کنند.
تلظی کام تشنگان، شوق وصال دریای ایثار اباالفضل (ع) در ساحل ارادت است.
رمضان، مقدمه ی محرم است.
قدر، دروازه ی شهر نینواست.
صیام، طلیعه ی قیام است و صائمین، طلایه داران سپاه قائم آل یاسین (عج).
در بهار وصل سالکانیم و توفیق حضوری دوباره در حلقه ی صالحان و دلدادگان دلارام یافته ایم و این شایان شکر در آستان خالق است.
دل هایمان را فرش راه یار می کنیم و با سوز عاشقانه و ترنم واژه های زلال وحی، قدوم بهار یاران و فصل وصل بهاری دلان را خوشامد می گوییم.
در ماه قربت و غفران، حجاب های ظلمت و نور، زدوده شده، جمال بی مثال نگار در رواق دیدگان دلدادگان، هویدا خواهد شد. بیایید حضورمان در میهمانی خدا را باور کنیم، غبار خود از خود بروبیم و در جریده ی رمضان ثبت نام کنیم.
یاران رمضان و یاوران عاشورا!
گوارایتان باد خوشگواری ضیافت نور.
ای میهمانان ملکوت! التماس دعا

۰ نظر

۰ ۱۵ تیر ۹۲ ، ۱۹:۳۷

علی عموحیدری

بیمه کارگران ساختمانی

سلام

با توجه به درخواست دوستان عزیز نامه ها و مکاتبات مربوط به پست حذف حق بیمه از مبالغ پرداختی جهت اخذ پروانه ساختمان رو که توسط عضو عزیز شورا جناب آقای محمد شریفی در اختیاربنده قرار گرفته رو جهت استحضار دوستان در این مطلب آوردیم.

نامه ۱: مکاتبه شورای اسلامی شهر تودشک با نمایندگان محترم شهرستان اصفهان در مجلس شورای اسلامی