منابع عوامل پذیرش صلح توسط امام حسن علیه السلام ، صلح دوستی، بیزاری از سیاست و چنددستگی‌های متعاقبش و تمایل به جلوگیری از خون ریزی‌های گسترده گزارش شده‌است. اما احتمال دارد که وی به علت نبود نهضت حامیش، صلح را پذیرفته باشد.
این صلح مقدمات قیام حضرت ابا عبد الله الحسین علیه السلام را رقم زد .
با توجه به پیشنهاد دوستان ، جهت قراردادن مقالات یا نوشته های همشهریهای محترم ، مقاله ای در خصوص مضاربه تقدیم می گردد ، امید که با نظرات خود خادمین خود را در ادامه انجام اینگونه طرحها یاری رسانید .
باسمه تعالی
با حمد خدا ودرود بر حضرت محمد وآل محمد صلی ... علیه وآله
با توجه به نیاز امروز جامعه بشری در خصوص همکاریها واستفاده از خدمات یکدیگر ، انسانها را به سمت استفاده از خدمات مطمئن بانکی در مسایل پولی ومالی خود سوق می دهد . اطمینانی که حاصل از منصفانه بودن نرخ کارمزد بانکی ، به خطر نیفتادن اصل سرمایه ، محاسبات کارشناسی شده و از همه مهمتر پرهیز از هر گونه آلودگی ربا گونه می باشد .
حال یکی از عقود ی که اسلام افراد را مجاز به انعقاد آن با یکدیگر دانسته مضاربه می باشد ، که در این مقاله سعی بر آن شده تا جنبه ها ودیدگاههای متفاوت نسبت به آن به اختصار بررسی شود .
مضاربه راهی برای کسب سود حلال:
یکی از قراردهایی که اسلام آن را مجاز دانسته و سود حاصل از آن را کاملا حلال می داند قراردای است به نام مضاربه به تعبیر بازاری، پول از یکی و کار ازدیگری و نیز هر دو طرف متعهد می شوند تا سود حاصله را بر اساس نسبتی که با هم قرار گذشته اند بین خود تقسیم کنند. نکته مهم در مضاربه آن است که این عقد شرعی با کمی بی دقتی، آلوده به حرام شده و سر از ربا در می آورد.
اسلام برای کسانی که دارای سرمایه نقدی هستند و به دلایلی نمی خواهند و یا نمی توانند با سرمایه ای که در اختیار دارند کسب و کاری کنند و دارایی خود را افزایش دهند و از طرفی نیز مایلند تا از یک راه شرعی و حلال، موجودی آنها افزایش یابد؛ راههای متعددی را قرار داده است که یکی از آنها مضاربه است. باید توجه داشت که از نظر اسلام هر داد و ستد و یا معامله و تجارتی باید بر اساس یکی از عقود شرعی قراردادی که اسلام حکم به جواز آن کرده است صورت پذیرد تا سود حاصل از آن حلال باشد و گرنه آن قرار داد باطل بوده و تصرف در سود حاصله جایز نمی باشد . این عقد فقط مختص به کارگیرى سرمایه در تجارت از طریق خرید و فروش است، و استفاده از آن به عنوان مضاربه در زمینههاى تولید، توزیع و خدمات و مانند آن، صحیح نیست.
مضاربه چیست ؟
مضاربه قراردادی است که میان عامل و صاحب مال بسته شده و به این صورت است که عامل با سرمایه صاحب مال به داد و ستد پرداخته و در برابر آن به نسبت درصدی در سود با وی شریک می‌شود که البته اگر سودی بدست آید آن را با دارنده مال برپایه قرارداد تقسیم میکند. اما آن سرمایه گذاری منجر به زیان گردد تنها دارنده مال است که خسارت را تحمل میکند و تنها ضرری که متوجه کارپرداز (عامل) می‌گردد، همان کوشش و اقدامات بی‌نتیجه‌است. هرگاه کارپرداز بنا بر شرایطی قبول خسارت نیز کرده باشد، در این صورت اگر سودی بدست آید چیزی به صاحب سرمایه نمی‌رسد. شرط اساسی درستی مضاربه قبول خطر از جانب صاحب سرمایه و عدم ضمانت نسبت به سرمایه‌است. در غیر این صورت سرمایه به عنوان قرض است و پس از انعقاد مضاربه، عامل نمی‌تواند سرمایه را با سودی کمتر به شخص دیگری واگذارد.
برخی از احکام فقهی مضاربه به شرح زیر می باشد :
مسأله 2452: مُضاربه یعنى مالک با عامل چنین معامله کند: مقدارى از مال خود را، به عنوان سرمایه به او مى دهد تا با آن تجارت کند و به مقدار قرارداد، از سود آن مى گیرد.
مسأله 2453: مضاربه احتیاج به «ایجاب» از طرف مالک و «قبول» از طرف عامل دارد ولى اگر مالک به قصد مضاربه، سرمایه را به .عامل بدهد و او نیز به همین قصد بگیرد، مضاربه صحیح است
مسأله 2454: مالک و عامل، باید بالغ و عاقل باشند، کسى آنها را مجبور نکرده باشد و قصد مضاربه داشته باشند، پس اگر به شوخى بگوید: این مال را بگیر و با آن تجارت کن، مضاربه تحقّق نمى پذیرد.
مسأله 2455 : در عقد مضاربه چند چیز معتبر است، گرچه بعضى از آنها، از باب احتیاط مى باشد. باید مالک، سرمایه را معیّن کند. و اگر بگوید: « با یکى از این دو مال مضاربه کن » و هر دو به یک مقدار باشد، صحیح خواهد بودباید مقدار سرمایه و خصوصیّات آن را تعیین کند، مثلا بگوید: « هزار اشرفى طلا ».مالک باید سهم عامل را تعیین کند، امّا اگر بگوید: « با این مال تجارت کن، هر قدر فلانى به عامل خود مى دهد، براى تو باشد » در صورتى که مقدار آن را ندانند صحیح نیست. باید سهم عامل مُشاع باشد، یعنى نصف یا ثُلث و مانند آن، پس اگر بگوید: « با این مال تجارت کن و هزار تومان از سود را بردار » صحیح نیست. باید فقط مالک و عامل در سود شریک باشند، پس اگر مقدارى از آن را براى شخص دیگرى قرار دهند، باطل است، مگر به نحو شرط باشد. باید عامل، مال را در تجارت صرف کند، پس اگر پولى را به عامل بدهد تا آن را در زراعت مصرف نماید و در سود شریک باشند مضاربه نیست، گرچه معامله صحیح است.
مسأله 2456: لازم نیست سرمایه، طلا یا نقره سکّه دار باشد. و اگر با جنس یا طلا و نقره اى که سکّه نخورده است و یا پولهاى رایج امروزى مضاربه کند صحیح است گرچه احوط ترک مضاربه با غیر نقد است و همچنین لازم نیست پولى که صاحب مال مى دهد، عین موجود باشد و اگر بدهى بر گردن عامل داشته باشد، مى تواند آن را سرمایه قرار دهد.
مسأله 2457 : صاحب مال و عامل، هر وقت بخواهند، مى توانند معامله را بر هم بزنند، خواه قبل از شروع در عمل باشد، یا بعد از آن، سودى حاصل شده باشد، یا نه .
اگر صاحب مال یا عامل بمیرد، معامله به هم مىخورد. :مسأله2458
مسأله 2459: عامل اگر در نگهدارى پول، کوتاهى و زیاده روى ننماید و اتفاقاً سرمایه تلف شود، ضامن نیست و چنانچه مالک ادعا کند که عامل در حفظ مال کوتاهى کرده، عامل مى تواند قَسَم بخورد و تبرئه شود.
مسأله 2460: اگر در مضاربه، تجارت خاصى را تعیین کنند، عامل نمى تواند تجارت دیگرى در پیش گیرد و چنانچه تجارتى تعیین نکرده باشند، عامل باید سرمایه را در تجارتى که معمول است، صرف نماید.
مسأله 2461:اگر یکى از شرطهایى که گفته شد، در مضاربه نباشد، مالک مى تواند سرمایه را به عامل فروخته و آنچه را که مى خواهند، به صورت شرط در خرید و فروش ذکر نمایند، یا اینکه دو معامله بیع و شراء کنند یکى نقد یکى نسیه.
نکات اساسی در مورد مضاربه عبارت است از :
سرمایه باید پول نقد باشد
سرمایه باید پول نقد باشد از این رو نمی توان موارد زیر را به عنوان سرمایه مضاربه قرار داد:
الف. کالا: مضاربه با کالا صحیح نیست : مثلا نمی توان بیست گونی برنج را به عنوان سرمایه مضاربه به عامل تحویل داد
ب. منفعت: سرمایه گذار نمی تواند منفعت چیزی را به عنوان سرمایه مضاربه قرار دهد. مانند اینکه خانه ای را در اختیار عامل قرار دهد و به او بگوید بهره و منفعتی که تو از این خانه می بری را من به عنوان سرمایه مضاربه قرار می دهم
ج. د ِین: سرمایه گذار نمی تواند طلبی که دارد را به عنوان سرمایه مضاربه قرار دهد و نیز نمی تواند با دادن چک مدت دار و مانند آن صرفا با بر عهده گرفتن مبلغ سرمایه، قرارداد مضاربه را منعقد کند. بنابراین سرمایه گذار نمی تواند مبلغی را که از عامل یا کسی دیگر طلب دارد به عنوان سرمایه مضاربه قرار دهد.
سرمایه مضاربه فقط باید در تجارت مصرف شودعقد مضاربه فقط مختص به کارگیرى سرمایه در تجارت از طریق خرید و فروش است، و استفاده از آن به عنوان مضاربه در زمینههاى تولید و توزیع و خدمات و مانند آن، صحیح نیست.سرمایه مضاربه باید در تجارت یعنی خرید و فروش به کار گرفته شود پس اگر کسی پول را گرفت و مثلا با آن تاکسی خرید و مسافر کشی کرد تا کرایه های به دست آمده را طبق همان نسبت مقرر بین خود تقسیم کند مضاربه باطل خواهد بود
تعیین سودِ معین، ممنوع استگرفتن پول از کسى به این شرط که اصل پول را همراه با مقدارى اضافه، بعد از مدتى به او بپردازید، عقد مضاربه نیست بلکه قرض طرفین حق تعیین مبلغ مشخصی را برای تبادل پایانی ندارندو تعیین مبلغ مشخص، باعث ربوی شدن معامله می گردد پس اگر سرمایه گذار و یا عامل (کسی که کار بر عهده اوست) مبلغ خاصی (مثلاً ماهی 300 هزار تومان) را به عنوان سود سرمایه معین کردند و عامل متعهد به پرداخت آن شد این پول ربا محسوب می شود که هم دادن و هم گرفتن آن حرام است
سود طرفین به صورت نسبتی توافقی، معین می گردد در مضاربه شرط است که تعیین سهم هر یک از صاحب سرمایه و عامل از سود به صورت یکى از کسرهاى ثلث ، ربع ، نصف و غیره باشد ، نسبتی که طرفین در تقسیم سود حاصله بین خودشان قرار می دهند گاهی به صورت درصدی است مثلا 45به یکی برسد و 55 به دیگری و یا به صورت نسبت کسری است مثلا دو پنجم یکی ببرد و سه پنجم دیگری.
مضاربه با خواست یکی طرفین، پایان می یابد مضاربه عقد جایز است به این معنا که هر کدام از طرفین می توانند هرگاه که خواستنداز ادامه همکاری انصراف داده و با برگشت سرمایه و تقسیم همان مقدار سودی که به دست آمده قرارداد مضاربه را فسخ نمایند
پایان مضاربه با وفات یکی از طرفین مضاربه با مرگ یکی از طرفین خود به خود باطل می گردد و ورثه نمی توانند همان قرارداد متوفی را ادامه دهند مگر آنکه خود قرارداد جدیدی را منعقد کنند
در پایان مورد مختصری در مورد عقد مضاربه بانکی نیز در اختیار مخاطبین قرار می گیرد . مضاربه عقدی است که به موجب آن یکی از طرفین به عنوان مالک (بانک) عهده دار تامین سرمایه (نقدی) می‌گردد با قید اینکه طرف دیگر (عامل) با آن تجارت کرده و در سود حاصله هر دو طرف شریک باشند. اگر مشتری و نماینده بانک بر اساس قانون مضاربه با هم قرار دادی را امضاء کنند و بانک مکلف شود که تا رسیدن زمان پایان قرارداد مبلغی را ماهانه و به صورت علی الحساب به سرمایه گذار تقدیم کند؛ چنین توافقی ضرری به اصل قرارداد نزده و در این فرض اگر سایر شروط مضاربه را هم رعایت کنند مضاربه صحیح بوده و سود دریافتی حلال خواهد بود .
منابع : بخش احکام سایت تبیان
www.shirazi.irسایت
گرد آوری : محمود رضا باقری تودشکی
به نام خداوند بخشنده و مهربان
ضمن تبریک به جوانان شهرمان که اخیراً به سنت پیامبر صلی الله علیه وآله جامه عمل پوشانده توجه دوستانی که هنوز موفق به انجام آن نشده اند را به مقاله زیر جلب می نماییم .
ازدواج ؛ امری که خداوند هزینه آن را تعهد نموده است .
با حمد و سپاس خدا و درود و صلوات بر حضرت محمد بن عبد
اله (صلی
... علیه وآله) و خاندان مطهرش ، یکی از بهانه های که امروز اکثر
جوانان برای امر ازدواج دارند"جنبه مالی آن یا بعبارتی پول است"،
این در حالی که در روایات مختلفی خدواند متعال هزینه انجام سه عمل را ضمانت نموده
است ؛ هزینه خرید مسکن ، هزینه ازدواج و
هزینه ولیمه حج ، هدف از نگارش و گردآوری این تحقیق آن است که خواننده محترم را در
حد امکان با آیات و روایات مربوط به ازدواج آشنا کرد.
1- خداوند اراده فرموده برنامه زندگی را برای شما سهل و آسان
نماید( قرآن کریم
سوره نساء آیه ۲۸ )
2- فقر و تهیدستی را بهانه ترک ازدواج قرار نده ، زیرا شخصی در حضور پیامبر(صلی ...علیه وآله) از فقر شکایت کرد . پیامبر (صلی ...علیه وآله) به او فرمودند برو ازدواج کن، او رفت و ازدواج کرد و از فقر و تنگدستی نجات یافت .(قرآن کریم نیز در آیه ۳۲ سوره نور به این مطلب صراحت دارد)اگر فقیر و تنگدست باشند ، خداوند آنان را از فضل خود بی نیاز میسازد ، خداوندوسعت دهنده و آگاه است.
3- امام صادق(علیه السلام)می فرمایند : روزی ، همراه همسر و فرزند است.
4- همسر انتخاب کنید که باعث وسعت رزق و روزی است –رسول حق (صلی ...علیه وآله)
5- کسی که از ترس فقر و هزینه عیالمندی ازدواج نمیکند به خدا سوظن دارد و هرکه از ترس فقر و عائله مندى ازدواج را ترک کند از ما نیست.– رسول اکرم (صلی ...علیه وآله)
6- برای خود همسر و فرزند فراهم کنید ؛ زیرا این کار روزی شما را بیشتر میکند – پیامبر اکرم (صلی ...علیه وآله)
7- زن بگیرید ، زیرا زنان توانگری می آورند – پیامبر اعظم(صلی ...علیه وآله)
8- پیامبر خدا (صلی ...علیه وآله) می فرمایند : خداوند بر خود لازم کرده است که هرکس به خاطر پاکدامنی و حفظ خود از محرمات الهی ازدواج نماید ، او را یاری رساند.
حال اگر از کسانی که قبلاً ازدواج کرده اند و والدینتان تحقیق کنید می بینید اکثراً هنگام ازدواج از مادیات چیزی نداشته اند نه خانه، نه ماشین، نه پول آنچنانی، ولی خداوند با کرم خود و آنها با توکل و پشتکار به همه چیز رسیده اند ( از تو حرکت ، از خدا برکت ).
حضرت فاطمه معصومه علیها السلام در روز اول ذیقعده سال 173 قمرى در مدینه منوره دیده به جهان گشود. پدر بزرگوار آن حضرت، امام موسى کاظم علیه السلام و مادر گرامىاش حضرت نجمه خاتون مىباشد، که بعد از تولد حضرت رضا علیه السلام به «طاهره» ملقب گردید.
بنابراین حضرت معصومه علیها السلام با امام رضا علیه السلام خواهر و برادر ابوینى هستند. در سال 201 قمرى در پى انتقال اجبارى امام رضا علیه السلام به خراسان، حضرت معصومه علیها السلام بعد از یک سال تحمل دورى برادر بزرگوارش از مدینه منوره عازم خراسان گردید. از آن جایى که حضرت فاطمه معصومه علیها السلام پیام آور فرهنگ و معارف اهل بیت علیهم السلام و مدافع مظلومیت امامان شیعه و تداوم بخش راه پدر بزرگوارش در مبارزه با طاغوتهاى زمان بود، عوامل حکومتى بنى عباس، در شهر ساوه به کاروان حامل آن حضرت حمله کرده و همراهان آن حضرت را به شهادت رساندند. حتى طبق نوشته استاد محقق شیخ جعفر مرتضى عاملى در کتاب حیاة الامام الرضا علیه السلام، آن حضرت را نیز مسموم نمودند . حضرت فاطمه معصومه علیها السلام بر اثر مسمومیت و شدت غم و اندوه در شهر ساوه بیمار گردید و فرمود: مرا به شهر قم ببرید; زیرا از پدرم شنیدم که مىفرمود: شهر قم مرکز شیعیان ماست . براى همین حضرت معصومه علیها السلام در 23 ربیع الاول سال 201 قمرى به شهر قم وارد شده و مورد استقبال عده زیادى از مردم مشتاق و شیفته اهل بیت علیهم السلام قرار گرفت. آن بزرگوار بعد از 17 روز اقامت در منزل موسى بن خزرج که به «بیت النور» شهرت یافت، در دهم ربیع الثانى سال 201 هجرى دیده از جهان فرو بسته و در «باغ بابلان» محل فعلى مزار آن حضرت دفن گردید.
قم قبل از اسلام به صورت چند قلعه بوده که عدهاى زرتشتى و یهودى در آن زندگى مىکردند. بعد از اسلام با آمدن اشعرىها (که اصالتا شیعه و یمنى تبار بوده اند)، کم کم این سرزمین توسعه یافت. در اوائل قرن اول و در سال 23 هجرى شهر قم توسط لشکر اسلام فتح گردید و رفت و آمد مسلمانان عرب به قم آغاز شد. نخستین کسانى که از اشعرىها به قم آمدند عبدالله بن سعد و عبدالله احوص و عبدالرحمن و اسحاق از فرزندان سعد بن مالک بن عامر اشعرى بودند و به این ترتیب ارتباط شیعیان خالص علوى با قم برقرار شده و مامن شیعیان گردید. از آن زمان مردم قم به مذهب اهل بیت علیهم السلام علاقه خاصى پیدا کرده و به همین جهت مورد سختگیرى و بى مهرى خلفاى حاکم و ستمگر عصر خود بودند.
شهر قم قبل از ورود حضرت معصومه علیها السلام از آبادانى ظاهرى بى بهره بود و اهالى شیعى مذهب آن در اثر بىتوجهى حاکمان مورد آزار و اذیتبودند، اما از لحاظ ایمان و اعتقاد مذهبى، این شهر بهترین فضاى معنوى را داشته و زمینه پذیرش اهل بیت پیامبر صلى الله علیه و آله و یاران با وفاى آنان در این منطقه کاملا فراهم بود.
به همین جهت امامان معصوم علیهم السلام در مناسبتهاى مختلف، شهر قم و اهالى آن را مورد عنایت قرار داده و عبارات زیبایى را که حاکى از علاقهمندى آن بزرگواران به این خطه ایران بود، بیان مىکردند. حتى گاهى ائمه اطهار با فرستادن تحفهها و هدایا اهل قم را مفتخر مىساختند. از جمله مىتوان به ابى جریر زکریا بن ادریس و زکریا بن آدم و عیسى بن عبدالله و چند نفر دیگر اشاره نمود که به افتخار اخذ هدایاى ارزشمندى همچون انگشترى و جامه و کفن از دست مبارک ائمه هدى علیهم السلام نائل شدند.
به نظر مىرسد تعداد اخبار و احادیثى که در مورد شهر قم از ائمه اطهار علیهم السلام روایتشده است درباره هیچ یک از شهرهاى ایران روایت نشده است. مرحوم شیخ حسین مفلس در کتاب «تحفة الفاطمیین» چهل حدیث در باره قم نقل کرده است .
در کتابهاى معتبر شیعى همچون بحارالانوار; سفینة البحار و مستدرک سفینة البحار و... در این رابطه روایات جامع و قابل توجهى نقل شده است. براى آشنایى بیشتر به برخى از این روایات اشاره مىکنیم:
امام صادق علیه السلام روزى با اشاره به عیسى بن عبدالله قمى فرمود: «سلام بر مردم قم! خداوند شهرهاى آنان را با باران سیراب کند و برکتها را بر آنان نازل کند و بدىهاى آنان را به خوبى مبدل گرداند. آنها اهل رکوع و سجود و قیام و قعودند. آنان فقیه و دانشمند و اهل درک حقایق و روایت و عبادت نیکو هستند» .
صفوان بن یحیى کوفى معروف به بیاع سابرى از نزدیکترین و مطمئنترین یاران امام رضا علیه السلام مىگوید: روزى در حضور امام رضا علیه السلام نشسته بودم که از شهر قم و اهالى آن سخن به میان آمد و اینکه آنان در زمان ظهور حضرت ولى عصر علیه السلام به سوى آن بزرگوار میل خواهند کرد. در این لحظه امام هشتم علیه السلام به اهل قم درود فرستاده و فرمود: «رضى الله عنهم، ثم قال: ان للجنة ثمانیة ابواب و واحد منها لاهل قم; و هم خیار شیعتنا من بین سائر البلاد، خمر الله تعالى ولایتنا فى طینتهم; خداوند از آنان خشنود باشد، سپس فرمود: همانا بهشت داراى هشت در است که یکى از آن درها مخصوص مردم قم است. آنان شیعیان برگزیده ما در میان سایر شهرها هستند. خداوند ولایت و محبت ما [اهل بیت] را با طینت آنان عجین کرده است.»
ورود حضرت فاطمه معصومه علیها السلام به شهر قم و دفن پیکر مطهر آن بانوى کبریا در این شهر، آثار و برکات فراوانى را به همراه داشته است. از لحظه ورود نبیره رسول الله صلى الله علیه و آله به قم، پیوسته این شهر از جهات فرهنگى، سیاسى، اجتماعى، عمرانى و اقتصادى رو به رشد و پیشرفت نهاده است. تاثیر این واقعه تاریخى را مىتوان با مطالعه زوایاى تاریخى این شهر به دست آورد. برکات این بانوى مجلله در شهر قم آنگاه به اوج خود مىرسد که بدانیم تاثیر وجود آن حضرت در تحولات تاریخى، فرهنگى، مذهبى، اجتماعى نه تنها در محدوده یک شهر بلکه گاهى در کل کشور ایران بوده و یا حداقل وقایع وحوادث کشور ایران به نوعى مرتبط با شهر قم مىباشد.
برکات حضرت معصومه در شهر قم و تاثیر این شهر بر کل ایران آنچنان مهم بوده و هست که سالها دل و دیده میلیونها زائر و مجاور و جهانگرد را به خود مشغول داشته است. این تاثیر نه تنها براى زائران مشتاقى که از راههاى دور به عشق زیارت مرقد مطهر این دخت عصمت و یادگار امام موسى علیه السلام با ارادت خالصانه به این مکان مقدس مىشتابند ملموس استبلکه حتى براى کسانى که با انگیزههاى غیر مذهبى وارد این مکان شدهاند و یا از این دیار عبور کردهاند، پرجاذبه و شگفتانگیز بوده است. در عظمت و شکوه ظاهرى این بارگاه مقدس، حقیقت و معنویتخاصى نهفته است که ناخود آگاه هر بینندهاى را به سوى آن متوجه ساخته و دل و دیدهاش را صید مىکند.
در اینجا اعترافات چند تن از افراد خارجى را که در قرنهاى گذشته از قم دیدن کرده و در لابلاى سخنان خود به نقش ارزنده این بانوى ملکوتى و تاثیر بارگاه آن حضرت در شهر قم اشاره کردهاند، مرور مىکنیم.
«اوژن فلاندن» جهانگرد فرانسوى و دانشمندى که در زمان محمد شاه قاجار در سالهاى 1219 و 1221 شمسى به اتفاق هموطن هنرمند خود «پاسکال کست» به ایران آمده است، در مورد اهمیت و نقش شهر قم و مرقد مطهر حضرت معصومه علیها السلام چنین مىنگارد: «مقبره فاطمه که ایرانىها «معصومه» مىنامند در تمام مشرق، احترامى به سزا دارد و مردم از اکناف به زیارتش مىآیند، فاطمه نوه على است. از پادشاهان ایران، شاه عباس دوم، شاه صفى و فتحعلى شاه در قم مدفونند. تیمور لنگ به قم چندان لطمه نرسانده و شاید از برکت فاطمه باشد» .
«کارل بروگش» جهانگرد آلمانى نیز که اوضاع ایران را در سده نوزدهم میلادى از دید مادى خود بررسى کرده است، در مورد عظمت ظاهرى شهر قم و حضرت معصومه علیها السلام چنین مىگوید: «دورنماى قم به معناى واقعى کلمه از فاصله چند میلى مىدرخشد، زیرا گنبد زیارتگاه این شهر را با ورقههایى از طلا پوشاندهاند که نور آفتاب را به شکل خیره کنندهاى منعکس مىکند. شاهان ایران علاقه زیاد دارند به این که گنبد بناهاى مقدس را با ورقههاى طلا و نقره بپوشانند. طلا کارىها و نقره کارىهاى زیباى ضریح مقدس واقعا چشم را روشن مىکنند. خدمتکارانم پیوسته از شکوه و جلال گنبد و مقبره فاطمه در قم سخن مىگفتند.
نه فقط زندگان بلکه مردگان نیز به سوى این مزار جلب مىشوند; زیرا بسیارى از ایرانیان وصیت مىکنند که پس از مرگ در جوار این بانوى مقدس دفن شوند. قم مدفن قدیسین هم هست. بنا به گفته اهالى محل، قم داراى 444 امامزاده کوچک و بزرگ است» .
به هر حال بعد از ورود حضرت معصومه علیها السلام به قم و دفن پیکر مطهر آن حضرت در این سرزمین مقدس، علویان و سادات بیشترى به این شهر روى آوردند، توجه شیعیان به این نقطه فزونى یافت و علما و مشاهیر شیعه در طول تاریخ بهاین مکان مقدس توجه نشان دادند، مهاجرت به این شهر زیاد شد و موقعیت مذهبى قم تثبیت و استحکام تاریخى یافت.
وی در سالهای پس از دهه ۲۰ به فعالیت سیاسی و روزنامه نگاری روی آورد و از همراهان دکترمحمد مصدقدر نهضت ملی شدن صنعت نفت بود. پس از کودتای ۲۸ مرداد به کار وکالت اشتغال یافت. در سالهای دهه پایانی حکومت پهلوی و اعلام فضای باز سیاسی به عضویت مجلس سنا درآمد. وی پس از انقلاب فعالیت سیاسی را کنار نهاد و به کار تحقیق در زمینه ادبیات و هندشناسی پرداخت.انتشار متن فارسی اوپانیشادها به تصحیح وی و دکتر تاراچند فیلسوف و مورخ و دولتمرد برجسته هندی و ترجمهٔ سرودهای ریگ ودا که قدیمی‌ترین سند زنده قوم آریایی هند است و همچنین تصحیح و انتشار نسخه‌ای از دیوانحافظکه بی شک کامل ترین دیوان حافظ به چاپ رسیده می باشد از جمله اقدامات وی است. به پاس خدمات وی پیرامون هندشناسیدانشگاه بنارسبه وی درجهٔ دکتری اعطا کرد. دکتر جلالی نائینی پس از یک دوره بیماری در نخستین ساعات بامداد یازدهم فروردین ماه 1389 در بیمارستان ایرانمهر تهران درگذشت.
از مجموعه آثار وی می توان به آثار زیر اشاره کرد :
"پنچاکیانه یا پنج تنتره (کلیله و دمنه)"، تصحیح و تحقیق دکتر تاراچند، دکتر عابدی و جلالی نائینی.
"گزیده سروده‌های ریگودا" ترجمه و تحقیق و نگارش جلالی نائینی.
"مهابهارت" ترجمه فارسی نقیبخان در چهار جلد، به اهتمام دکتر شوکلا و جلالی نائینی.
"پارسی پرکاش" (فرهنگ مختصر سانسکریت به فارسی) تألیف کریشنا داس، به تحقیق و تصحیح و کوشش جلالی نائینی.
"جوگ باسشت" در فلسفه و عرفان هند، ترجمه نظام پانیپتی، به کوشش جلالی نائینی.
"تأثیر
سانسکریت در ادبیات فارسی" این مقاله در کنگره زبان سانسکریت خوانده شد و
در مجله دانشکده دانشگاه جواهر لعل نهرو شماره پاییز صفحات 1073 ـ 1078 درج
و انتشار یافته است.
"لغات سانسکریت در کتاب ماللهند بیرونی" با مقدمه دکتر تاراچند، چاپ شورای عالی فرهنگ و هنر به سال 1978 میلادی.
"مجمع‌البحرین"(دریای دو اندیشه هندی و ایرانی) تألیف محمد داراشکوه فرزند شاه‌جهان، به کوشش جلالی نائینی.
"هند در یک نگاه" مشتمل بر تاریخ و ادبیات و مکتبهای فلسفی هند نوشته جلالی نائینی.
"طریقه گرونانک و پیدایی آیین سیک" نوشته جلالی نائینی.
